Wat is computational thinking? Of hoe leg je wendbaarheid uit? Digitale Geletterdheid en de 21e-eeuwse vaardigheden vormen een oerwoud van begrippen. Het is niet gemakkelijk om je weg erin te vinden, laat staan om het aan leerlingen uit te leggen. Als je het niet uit kan leggen aan een kind, dan snap je het zelf misschien niet goed genoeg. Daarom ben ik bezig om het Columbusmodel geschikt te maken voor kinderen.

Het Columbusmodel gaat uit van drie domeinen. Telkens beschrijf ik eerst in algemene zin het domein. Daarna leg ik in simpele bewoording uit, uit welke vier vaardigheden dit domein is opgebouwd. We hebben ook de vormgeving van het model aangepast op de doelgroep, zoals je hieronder ziet: Columbusmodel KIDS.

Als je het niet uit kan leggen aan een kind, dan snap je het zelf niet goed genoeg. Daarom ben ik bezig om het Columbusmodel geschikt te maken voor kinderen.

Stuwende vaardigheden [Digitale Geletterdheid] – Het lijkt wel of de wereld steeds sneller verandert. En dat is ook zo. Dat komt doordat alles en iedereen steeds meer verbonden is met internet. Computers en apps worden sneller en kunnen steeds meer. Ze spelen een steeds grotere rol in ons leven. Je moet hiermee dus goed leren omgaan.

Verstandig met apps [mediawijsheid] – Met je telefoon of computer heb je toegang tot de hele wereld. Maar de hele wereld ook tot jou. Het internet kan een jungle zijn, die heel spannend is. Maar ook gevaarlijk. Als je verstandig met apps om kan gaan, dan ben je je bewust van deze gevaren en kan je er op een goede manier gebruik van maken.

Handig met apps [ICT-basisvaardigheden] – Wanneer je handig bent met apps, dan kan je een computer goed bedienen. Je bent handig met de programma’s die je dagelijks nodig hebt om te leren. Dat betekent niet automatisch dat je de apps verstandig gebruikt, of dat je weet hoe de apps eigenlijk werken.

Echt nep [Informatievaardigheden] – Tegenwoordig kijken we iedere dag heel veel naar beeldschermen. Op je telefoon, tablet, computer of TV. Je bekijkt video’s, leest teksten en scrolt door foto’s heen. Maar niet alles wat je op je beeldscherm ziet is echt. Heel veel dingen zijn nep. Het is belangrijk dat je goed bent in het onderscheiden van echt en nep, anders kan je makkelijk in de maling worden genomen.

Logica van apps [Computational thinking] – Achter je beeldscherm ligt een onzichtbare wereld verborgen. Een digitale wereld. Deze onzichtbare wereld is opgebouwd uit eentjes en nullen. Om deze digitale wereld te kunnen begrijpen, moet je iets weten van de bouwstenen van deze wereld. Je moet iets leren over digitale gegevens (data) en van hoe computers hiermee omgaan (algoritmes). Wanneer je iets weet van data en algoritmes, dan ga je de logica doorzien van apps. Zoals een wijs man eens zei: “Je gaat het zien als je het doorhebt.”

Verbindende vaardigheden – Om je weg te vinden in een wereld die snel verandert, moet je meer kunnen dan alleen omgaan met computers. Je moet vooral om kunnen gaan met veranderingen, zodat je telkens opnieuw je koers kunt bepalen. Dat doe je niet alleen. Samen met anderen geef je vorm aan de wereld. Als je dit kan, dan kun je je goed verplaatsen in anderen (wij). Je hebt een helder doel voor ogen omdat je heel goed weet waarom (why) je iets doet. Dit is het gebied van van WIJ en WHY.

Samen een doel voor ogen [samenwerken] – Samenwerken doen mensen al duizenden jaren. In een wereld die veranderlijk is, wordt samenwerken ook anders. We werken minder vast in één groep. In plaats daarvan werken we tegelijkertijd in verschillende teams. Het kan zijn dat we in iedere groep een andere taak hebben. Samenwerken is meer dan het opdelen van taken. Samenwerken betekent samen richting kiezen en gebruikmaken van elkaars talenten. Bij samenwerken is het ook van belang dat je gebruik maakt van de digitaal verbonden wereld. Hierdoor kan je bijvoorbeeld samenwerken op afstand.

Communiceren [communiceren] – Wanneer je samenwerkt in wisselende teams, moet je goed weten hoe je overkomt op anderen. Doordat we altijd en overal digitaal met elkaar verbonden zijn, leer je om goed af te stemmen en je op een passende manier te uiten. Online gelden ongeschreven regels van hoe je communiceert. Dat is ook iets wat je leert. Communiceren is niet alleen zenden. Het is ook belangrijk dat je goed leert om te luisteren. Daarmee bedoelen we niet dat je leert gehoorzamen, maar dat je leert om echt te begrijpen wat de ander bedoelt.

Omgaan met anders [Sociale en culturele vaardigheden & burgerschap] – De wereld wordt steeds kleiner doordat we makkelijk reizen. We zijn digitaal verbonden met de hele wereld. We hebben niet allemaal dezelfde opvoeding gekregen. In onze democratie nemen we samen beslissingen: de meeste stemmen gelden. We zijn gelijkwaardig, maar niet allemaal hetzelfde. Er zijn veel verschillende kleuren, voorkeuren, meningen, godsdiensten en gewoonten. Het is goed dat je je daarvan bewust bent en daarmee om leert gaan. In Nederland leven we samen in vrijheid en met respect voor verschillen.

Droomdenken [Probleemoplossend denken] – Met Droomdenken bepaal je je doel. Je leert na te denken over hoe je keuzes maakt [ethiek] en over de kern en betekenis van dingen [filosofie]. Je leert je fantasie op een slimme manier te gebruiken. Dat doe je bijvoorbeeld met ontwerpend denken [Design Thinking]. Hierbij richt je je op wat zou kunnen zijn, namelijk jouw droom. Daarom heet het ook Droomdenken.

Dragende vaardigheden – Meer dan ooit is het van belang dat kinderen ontdekken wie ze zijn en wat ze willen. Het is belangrijk dat je leert dat je fouten mag maken en dat je van die fouten leert. Nieuwe dingen en veranderingen zijn leuk, jij bepaalt hoe je daarmee omgaat. Jij leert hoe het is om aan het roer te staan! Een ding is zeker: morgen ziet de wereld er heel anders uit! Deze nieuwe wereld lacht je tegemoet.

Nieuw is leuk [Wendbaarheid] – Je leert om zelf doelen te stellen die haalbaar zijn. Dat kan je omdat je steeds beter weet waar je goed in bent. Of soms minder goed. Om je doelen te bereiken leer je om goed te plannen. Je houdt daarbij rekening dat er onderweg naar je doel van alles kan veranderen. Daar let je goed op, zodat je je koers kan bijstellen wanneer dat nodig is.

Ik maak het! [Creativiteit] – Creatief zijn is leuk, omdat de uitkomst niet van tevoren bekend is. Je maakt echt iets nieuws. Bij een creatief proces doorloop je acht stappen. De volgorde van deze stappen ligt niet vast. Dat kan elke keer anders zijn. De stappen zijn als de kamers in een huis. Iedere ruimte heeft een eigen sfeer. Wanneer je in dit Huis van Creativiteit zit, kies je soms zelf naar welke kamer je gaat. Soms word je door het huis in een andere kamer gezet en heb je geen keuze. Dit zijn kamers: 1. Beginvraag 2. Brainstorm 3. Laten bezinken 4. Ideeën weggooien 5. Ideeën uitwerken 6. Ideeën verbeteren 7. Vastlopen 8. Plotseling inzicht.

Ik doe het! [Ondernemendheid] – Jij bent zelf de baas van je eigen ontwikkeling. Het meervoud van lef is leven. 🙂 Om ondernemend te zijn moet je lef hebben, want je loopt risico dat het mislukt. Vaak zijn dingen die je echt graag wilt het spannendste. Je kunt er alleen achter komen door het uit te proberen. Naarmate je steeds ondernemender wordt, geef je minder de schuld aan anderen. Want je weet wat jij wilt en je doet het. Door je interesse te volgen, ontdek je wat jij wilt en wie jij bent.

Klopt het? [Kritisch denken – zelfkritisch vermogen en zelfondersteuning] – Je kunt een mening hebben over iets, of iemand. En ook over jezelf. Soms kan je mening of je overtuiging als het ware tussen jezelf en de werkelijkheid staan. Daardoor kan je niet meer zien hoe het echt is. Bij Echt nep onderzoek je of informatie (bijvoorbeeld op internet) wel klopt. Bij Klopt het? leer je om je eigen overtuigingen tegen het licht te houden. Het betekent niet dat je altijd heel streng voor jezelf moet zijn.

Het Columbusmodel en het historisch overzicht worden ter beschikking gesteld onder een creative common licentie [Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal (CC BY-NC-ND 4.0)]. Dit betekent dat de afbeelding van het Columbusmodel en de afbeelding van het historisch overzicht voor niet commercieel doel vrij te gebruiken is onder de voorwaarde van naamsvermelding: Columbusmodel | Historisch overzicht vaardigheden van Hoornstra – Van Lieshout: Digitale Intelligentie (Business Contact 2019) www.digitaleintelligentie.nl